Hallo, daar! Podcastaflevering 9 is weer een ‘specialleke’. Ik wil het hebben over iets heel eenvoudigs, iets heel simpels, maar iets dat we volgens mij veel te weinig doen. Iets korts en krachtigs. Eén ding waarmee je oprecht (belangrijke nuance!) een positieve herinnering achterlaat bij iemand anders.
Bloemen op het graf
Ik kwam op dit idee dankzij de dalai lama – in mijn ogen een enorm wijs en ongelofelijk iemand naar wie ik echt opkijk. Wanneer hij op bezoek is in het Westen, zegt hij vaak dat wij hier iets heel raars doen: op een begrafenis hoor je hier mensen vol lof spreken over de persoon die er niet meer is. Collega’s, familie, de kinderen … vertellen hoe fijn die persoon wel was, hoeveel goeds die persoon had gedaan, noem maar op.
De dalai lama vond het opvallend dat we tot het einde van iemands leven wachten om al die goeie dingen te delen. En dan niet met die persoon zelf, maar met de andere personen die hem of haar hebben gekend. Dat is me bijgebleven: we geven bij wijze van spreken bloemen wanneer het leven voorbij is, maar tijdens het leven zelf doen we dat misschien te weinig.
Daarover gaat de podcast van deze week: hoe kunnen we dat meer doen? Hoe kunnen we dat wél doen tijdens het leven van mensen? En hoe doen we dat op een oprechte manier?
Onze natuurlijke reflex
Tijdens de voorbereiding van deze aflevering moest ik terugdenken aan iets wat ik vaak tijdens mijn salestrainingen deed. Het heeft te maken met hoe we in de westerse wereld zijn opgegroeid en geschoold, en waaruit een natuurlijke reflex gegroeid is.
Op een bepaald moment tijdens die trainingen schreef ik enkele rekensommen op het flipchart. Een tiental berekeningen zoals 5 x 5 = 25 – de ene al iets moeilijker dan de andere, maar wel oplosbaar. Ik stak er ook steevast een fout in: onderaan het blad schreef ik een berekening die niet klopte. Ik deed dan alsof ik dat niet wist en ging verder. Dan merkte ik dat er wat geroezemoes ontstond, of iemand begon te lachen of gaf grinnikend zijn of haar buur een stomp van “hé, heb je ’t gezien? Hij heeft een fout gemaakt!”
Ik wist dat natuurlijk wel en deed dat niet om te plagen, wél om iets duidelijk te maken. Ik schreef negen dingen op het bord die juist waren, maar datgene wat onze aandacht trekt, dat waar de rest van het gesprek dan even over gaat, is dat ene rekensommetje dat fout is. En dat wilde ik aantonen: we kijken naar de fout, we zoeken de fout, praten over de tekortkoming.
Ook op school kregen we dat zo aangeleerd. Want wat gebeurde er wanneer je een dictee schreef of eender wat op een toets of examen moest doen? Je kreeg die terug (althans toch in mijn geval in mijn tijd na WOI natuurlijk) vol rood onderlijnd, rood omcirkeld, rood doorstreept, een minteken erbij, een fout … Alle aandacht ging naar wat er niet juist was.
Zo had ik zelf een leerkracht Nederlands, meneer Peeters, die heel moeilijke dictees gaf, en die zei: “Het is heel eenvoudig, schrijf je één dt-fout dan heb je sowieso maar vijf op tien. Schrijf je er twee, dan ben je sowieso gebuisd.” Ergens is er wel een pluspunt he: doordat je zo gedwongen wordt, leer je er misschien wel iets uit. We zeggen dat hier in de westerse wereld ook: we leren van onze fouten. Dat is juist maar … gedeeltelijk.
Oprechte waardering: de sleutel tot groei
Met de podcast van vandaag zou ik dat wat in evenwicht willen brengen. We zijn in een samenleving terechtgekomen waarin enorm gepolariseerd wordt. En waarin we mensen alleen nog maar aanspreken op fouten. Terwijl ze ook heel veel goeie dingen doen. Moesten we niet méér goeie dingen doen dan slechte, dan zouden we waarschijnlijk niet meer leven. We zouden meer stommiteiten doen, meer risico’s lopen, meer dingen doen die ons lichaam aantasten … Dan zouden we het letterlijk en figuurlijk niet overleven.
Ik zeg natuurlijk niet dat je het nooit over fouten mag hebben, zeker als je een team moet leiden. Fouten gebeuren nu eenmaal. Je kan geen omelet bakken zonder eieren te breken, zeggen ze wel eens. Maar de manier waarop we ermee omgaan? En de context die we creëren om die fouten heel natuurlijk te benutten en daardoor te groeien? Die basis ligt net in het tegenovergestelde van mensen op fouten te ‘pakken’.
De sleutel van opréchte waardering geven en krijgen, die opent de deur naar heel wat mooie dingen: een sterke basis, diepgaande groei, een grotere verbondenheid. Dat geldt voor hoe je met kinderen omgaat, met mensen die wat voor jou doen, mensen die voor jou werken, klanten, leveranciers, noem maar op. Mensen oprechte waardering geven maakt een wereld van verschil. Want enkel zo, enkel op basis van iets positiefs, doe je hen groeien. Je hebt misschien al gemerkt dat ik die oprechtheid heel erg benadruk. Dat is omdat ik manipulatie echt verschrikkelijk vind. Ik geloof niet dat dit werkt als je ’t manipulatief aanpakt – meen ik echt.
Dus mijn tip vandaag (ik zei het al: kort en krachtig) is: geef meer en vaker eerlijke en oprechte waardering aan mensen.
Een blijvende impact
Om het even wie, neem eens even de tijd om die persoon te bedanken en te zeggen hoe hard je het op prijs stelt hoe hij of zij X of Y heeft aangepakt. Je dénkt misschien dat die persoon dat wel vaker te horen krijgt, maar in mijn ervaring is het net het tegenovergestelde. Mensen zeggen dan vaak: “Goh, dat is nu echt leuk om te horen. Dat zeggen ze mij eigenlijk nooit. Ik doe mijn best maar het is echt leuk om te horen dat dat wordt geapprecieerd.”
Jij vergeet het waarschijnlijk dat je dat hebt gezegd. Maar die persoon? Die neemt het mee naar huis. Die vertelt het misschien tegen zijn of haar partner, of herhaalt het tegen zichzelf. Je hebt met die een of twee minuten echt een positief verschil gemaakt. En ik zei het al: dat geldt niet alleen voor mensen met wie je werkt, maar ook in je eigen omgeving, zoals je kinderen. Neem die eens even apart en spreek je waardering uit op een serene en oprechte manier.
Jouw oprechte waardering als veiligheidslijn
Er is nog een tweede element dat ik zou willen meegeven wanneer je mensen wil laten groeien. Groeien betekent eigenlijk buiten je comfortzone treden. Het woord zegt het zelf: dat voelt oncomfortabel. En als verantwoordelijke of coach die die persoon uit zijn of haar comfortzone brengt, moet jij ervoor zorgen dat dat met een veiligheidslijn gebeurt. Die persoon moet zich gestretcht voelen; het mag pittig, spannend en wat onzeker zijn, maar jouw veiligheidslijn maakt het toch doenbaar.
En die veiligheidslijn? Die is opgebouwd uit jouw positieve ondersteuning. Elke verbetering die je ziet, ga je benoemen. Bijvoorbeeld: “Proficiat, dat heb je goed gedaan! Nu gaan we dit proberen.”
Of je nu een sportcoach, een businesscoach of een ouder bent: als je mensen wil laten groeien, breng hen uit hun comfortzone, herken, erken en benoem elke vooruitgang, hoe klein die ook is. En zo zal je zien dat de comfortzone van die persoon, stapje per stapje, ring per ring zoals bij een boom, groter wordt. Opnieuw is die oprechte waardering de basis.
Complimenten vs. oprechte waardering: 3 cirkels
Ik hoor dan wel eens: “Ja, oprechte waardering … in Amerika geven ze ook veel complimenten he.” En dat klopt ook. Je weet misschien al dat ik vroeger voor Amerikanen heb gewerkt en daar heerst inderdaad een andere cultuur. Daar geven ze makkelijker complimenten aan elkaar. Ik ga me niet uitspreken of dat goed of slecht is, daar gaat het hier niet over. Toch vind ik dat niet hetzelfde als oprechte waardering. Bij een compliment zeg je bijvoorbeeld: “Je hebt een hele mooie jas aan.” Je zegt dus iets over wat uiterlijk te herkennen is. En dat heeft weinig te maken met wie die persoon echt is.
Laat ik het even uitleggen aan de hand van 3 concentrische cirkels: in het midden heb je een kleine cirkel, daarrond een iets grotere cirkel, en daarrond een nog grotere cirkel. Die buitenste cirkel is wat mensen hebben, de tweede cirkel is wat mensen doen en de binnenste cirkel is wat mensen zijn.
Wat iemand heeft, is wat je meteen kan zien, zoals die jas. Wat iemand doet, dat is al krachtiger. Tegen iemand die je goed heeft geholpen kan je bijvoorbeeld zeggen: “Bedankt dat je zo snel hebt geleverd. Het valt mij op dat jij iemand bent die daar veel belang aan hecht.” Bij de binnenste cirkel – dus wie iemand is – kun je zeggen: “Volgens mij ben jij iemand die heel klantgericht is. De reden dat ik dat zeg is omdat ik je dat en dat zag doen.”
Het klinkt misschien ingewikkeld, maar onthoud het even zo: naarmate je dichter bij die binnenste cirkel komt, wordt de impact van die oprechte waardering groter.
Maak de wereld een stukje mooier
Ik denk oprecht – en dat meen ik uit de grond van mijn hart – dat wij van deze wereld een mooiere plek kunnen maken, voor de mensen om ons heen en voor onszelf. Door gewoon vaker eens te zeggen wat mensen goed doen, door wat vaker oprechte waardering of een oprecht compliment te geven.
Dus ik nodig jou uit om dat te doen. ‘Betrap’ mensen er eens op, wanneer ze iets goed doen en neem even die ene of twee minuutjes de tijd om het hen te zeggen of misschien zelfs een mailtje te sturen. Jij bent het snel vergeten, maar op die persoon gaat het een blijvende impact hebben. En wie weet vindt hij of zij dat wel heel leuk en starten we zo een kettingreactie. Hoe leuk zou dat zijn?
Catch people doing something right and tell them
Dat is mijn uitnodiging aan jou voor de komende week! Ik wens je daarbij heel veel succes en hoop dat je heel veel grote glimlachen gaat brengen op de gezichten rondom je.
Tot volgende week!
Business Dad
PS Wil je je team doen groeien? Of een project uit handen geven? Download dan nu meteen jouw stappenplan om succesvol te delegeren op www.businessdad.be/stappenplandelegeren