Corona, lockdowns, economische recessie, oorlog en torenhoge energieprijzen: de klappen die onze samenleving te verduren krijgt, volgen elkaar alsmaar sneller op én hebben vaak een verregaande impact. Hoe ga je daar als klein of groot bedrijf mee om? Hoe schokbestendig ben je en hoe bereid je je voor op de toekomst? Ik vroeg het aan Hind Salhane, head of ESG en schokbestendigheid bij GraydonCreditsafe.
Hind, hoe kijk jij naar de samenleving vandaag? Volgen de tegenslagen elkaar inderdaad sneller op? En gooien ondernemers daardoor de handdoek sneller in de ring?
We leven vandaag inderdaad in een schokkeneconomie: we leven van schok naar schok, wat ondernemen moeilijker maakt. De schokken volgen elkaar snel op. Bedrijven zijn vaak nog niet genoeg hersteld van de vorige schok en worden meteen geconfronteerd met een nieuwe gebeurtenis. We hebben geen glazen bol waarmee we in de toekomst kunnen kijken, maar we weten bijvoorbeeld wel al dat de energietransitie eraan komt. Dat gaat een heuse kentering worden in de businesswereld. Ook geopolitieke spanningen en de gevolgen daarvan mogen we niet uitsluiten.
Ik merk het zelf ook: je moet constant bereid zijn om te veranderen, maar het is moeilijk om op die veranderingen te anticiperen.
Dat klopt. De klassieke factoren als rentabiliteit, solvabiliteit en liquiditeit zijn niet meer voldoende om een toekomstbestendig bedrijf te zijn. Je hebt als ondernemer vandaag nóg een extra bril nodig om je te wapenen tegen snel veranderende contexten. Namelijk die van ESG en schokbestendigheid.
Kan je de schokbestendigheid van je bedrijf bepalen door naar je bankrekening te kijken?
Er komt meer bij kijken. De rode draad in schokbestendigheid is redundantie. Dat zijn de overtollige reserves van een bedrijf. Dat is de basis waarnaar we kijken. Want heb je veel financiële reserves? Dan wordt het makkelijker om snel een antwoord te bieden op pakweg je hoge energierekening of de loonindexering. Al zijn er daarnaast nog andere factoren die een belangrijke rol spelen, zoals innovatiekracht bijvoorbeeld.
Schokbestendigheid lijkt me belangrijk voor zowel je eigen bedrijf als voor de leveranciers en klanten waarmee je werkt. Ik zie daar de analogie met onze historic rally’s: m’n dochter Amy en ik kopen alle stukken waarmee het het vaakst misloopt dubbel. Dat is die redundantie. Anderzijds hebben we ook technische assistentie, zijnde je klanten en leveranciers, als zij er niet in slagen om tot bij ons te raken om ons te helpen, dan hebben we ook een probleem.
Dat klopt helemaal! Om een zicht te krijgen op je eigen schokbestendigheid moet je die van jouw zakenrelaties, jouw omringende ecosysteem, ook in kaart brengen. Levert 20% van je leveranciers morgen niet meer? Dan heb je een probleem. Valt plots 30% van je klanten weg? Ja, dan heb je ook een probleem. Dat noemen wij dubbele materialiteit: je kent je eigen overlevingskansen pas als je die van je ecosysteem kent.
De horecasector werd bijvoorbeeld zwaar getroffen door de pandemie. Het valt me op dat heel wat horecazaken er de brui aan geven, en dat er tegelijk toch heel wat zaken zichzelf weten heruit te vinden en het nu ongelofelijk goed doen. Met andere woorden: wat voor de ene een gevaar is, is voor de ander een opportuniteit. Daardoor denk ik niet dat de horeca als sector gedoemd is, maar dat het succes van elk bedrijf – ongeacht de sector – afhangt van hoe je omgaat met veranderingen.
De uitdrukking ‘never waste a good crisis’ is hier echt wel gepast. Alle veranderingen die we meemaken zijn niet per se slecht nieuws. Er schuilen veel opportuniteiten in, precies wat wij met ons schokbestendigheidsmodel in kaart brengen. Als je weet waar je businessrelaties in ons model zitten en hoe schokbestendig ze zijn, schept dat heel wat businessmogelijkheden.
Dat is een eerste tip die ik wil meegeven: wees bereid om te veranderen. Als je blijft vasthouden aan wat je altijd al deed, word je voor je het weet geconfronteerd met de afgrond. Staar je dus niet blind op de sector waarin je zit, maar vraag je af wat je gaat DOEN in die sector en hoe jij ervoor gaat zorgen dat je schokbestendig bent.
Hind, waarop kan ik als startende of meer ervaren ondernemer letten om mijn interne schokbestendigheid te verhogen?
Allereerst: let op die dubbele materialiteit. Kijk verder dan je eigen organisatie, want je bent maar zo sterk als je zakenrelaties. Met wie doe ik zaken? Wie zijn mijn klanten en leveranciers? Wat is hun purpose en met wie ben ik onlosmakelijk verbonden. Breng dat eerst in kaart. En zorg ervoor dat je je eieren in voldoende manden legt en kies nieuwe partners zorgvuldig uit. Dat is cruciaal, zowel wat ESG als schokbestendigheid betreft.
Ten tweede, stel jezelf de vraag: waar wil ik op de lange termijn naartoe? Ook die vraag is cruciaal, zeker met de energietransitie die eraan komt. Ik vergelijk daarbij een bedrijf vaak met een kind. Voor je kind maak je zowel beslissingen op de korte termijn, zoals wat we vanavond eten, en ook op de lange termijn zoals de school die je kiest of de omgeving waarin je woont. Dat doe je omdat je je kind het beste ecosysteem wil geven om de beste versie van zichzelf te zijn. Bij een bedrijf werkt het net zo. Enerzijds heb je de operationele beslissingen en de dingen waarbij je snel moet schakelen, anderzijds heb je ook je visie: waar wil ik over 20 jaar staan en wat moet ik doen om daar te raken.
Een derde tip is: zorg voor voldoende overtollige reserves. Vroeger kon je perfect inschatten hoeveel bedrijfskapitaal je nodig had om het jaar rond te komen. Vandaag is dat door de toegenomen onvoorspelbaarheid minder eenvoudig. Je hebt nu méér kapitaal nodig dan vroeger. Wees je daarvan bewust, maar word ook niet te conservatief in je investeringen. Innovatiekracht is immers zo belangrijk. En ja veranderingen brengen weerstand met zich mee, maar zijn daarom niet slecht. Zie de opportuniteiten zonder pessimistisch te worden
Je vermeldde het al een paar keer: wat is ESG?
De ‘E’ staat voor ‘environment’ (milieu), de ‘S’ voor ‘social’ (sociale verantwoordelijkheid) en de ‘G’ voor ‘governance’ (deugdelijk bestuur). Het concept bestaat al lang, maar werd de laatste maanden vanuit Europa nog veel belangrijker. Zij willen richting een duurzamere maatschappij evolueren, in de breedste zin van het woord. Hoe willen we ondernemen? Hoe maken we er een eerlijkere wereld van? Bedrijven zullen daar meer en meer verplicht over moeten rapporteren.
Is het zo dat financiële instellingen straks voor ze je geld lenen, zullen kijken naar factoren die door ESG worden bepaald?
Dat zien we al langer dan vandaag, bij investeerders bijvoorbeeld. Hoe duurzaam zijn bepaalde zaken? Willen we daar wel in investeren? En ook daar speelt die dubbele materialiteit een rol: je bent zelf maar zo duurzaam als jouw waardeketen rond je.
Wat kan ik als kmo doen om beter te scoren op ESG?
Ik zei het daarnet al: ESG gaat over duurzaamheid in de breedste zin van het woord. Kijk dus niet alleen naar het milieuaspect. Het gaat niet alleen over de planeet, maar ook over diversiteit en inclusie bijvoorbeeld. Of hoe er wordt omgegaan met winsten en de bonuscultuur. Zeggen dat je alleen maar voor een bedrijf kiest dat een kantoor heeft met zonnepanelen is dus te eng.
Eigenlijk zou je maatstaf dus kunnen zijn: als mijn kinderen en kleinkinderen terugkijken op wat ik heb gebouwd en ze trots zijn op wat we hebben gedaan en hoe we dat hebben gedaan, dan zouden we een goede ESG-scoren hebben, klopt dat?
Dat is inderdaad een hele mooie invalshoek! Door ESG beoordelen we bedrijven niet meer alleen op basis van hun financiële output, maar op basis van de hele picture: wat is de waarde van de hele organisatie. Het is een andere manier om te spreken over duurzaamheid, continuïteit en de lange termijn. Bedrijven die met ESG bezig zijn, zijn toekomstgericht. Dus omring je jezelf met ESG-fit bedrijven? Dan word jij ook meer ESG-fit of ESG-ready. We zijn allemaal met elkaar verbonden.
Het is daarbij belangrijk dat we ESG niet bekijken vanuit ‘moeten’, want we zullen binnenkort veel moeten, wel vanuit ‘willen’: wat willen wij als ondernemers? Als iedereen zich die vraag stelt, denk ik dat we daar best ambitieus in kunnen zijn.
Je hebt – als je het goed wilt aanpakken – data nodig om die ESG en schokbestendigheid in kaart te brengen. Bij GraydonCreditsafe hebben jullie daar iets voor bedacht. Hoe zouden jullie mij en de lezers helpen?
Die cijfers zijn inderdaad belangrijk. GraydonCreditsafe produceert dan ook data-gedreven inzichten rond maatschappelijk relevante thema’s. Vroeger keken we naar factoren als solvabiliteit, maar de economie verandert. Dus gingen we op zoek naar manieren om onze ondernemers nog sterker te maken en de beste versie van zichzelf te zijn.
Een voorbeeld daarvan is ons schokbestendigheidsmodel: de nine-grid. Op de x-as zetten we de factoren die de financiële gezondheid van een bedrijf meten, zoals liquiditeit en rentabiliteit. En op de Y-as meten we de schokbestendigheid. Zo komen we op een rooster uit met 9 segmenten, vandaar de naam.
Bedrijven kunnen we dus opdelen in die 9 segmenten. In segment 3 zitten bijvoorbeeld organisaties die klassiek gezien wel financieel gezond zijn, maar al op hun reserves zitten, waardoor ze lager scoren op schokbestendigheid. In segment 6 brengen we bedrijven onder die vandaag nog wel wat reserves hebben, maar straks mogelijk niet meer. En in segment 9 vinden we bedrijven die financieel gezond zijn én die heel schokbestendig zijn. Het droomscenario dus.
Als tweede hebben we ook een data-gedreven ESG-score ontwikkeld waarmee jij als ondernemer perfect weet hoe ESG-fit de bedrijven in jouw ecosysteem zijn. Die inzichten uit de data zijn voor iedere organisatie cruciaal om mee te blijven.
Je kan het als ondernemer misschien oneens zijn met de hoeveelheid regels die van bovenhand worden opgelegd, maar het zou naïef of zelfs gevaarlijk zijn om ESG en schokbestendigheid voor jezelf en je zakenrelaties links te laten liggen. Want dan zet je jezelf klem naar de toekomst toe, of je nu CEO van een multinational of een eenmanszaak bent. Speel om te winnen: zorg ervoor dat je op deze vlakken beter scoort dan je concurrent. Dan zal je op een duurzamere manier zakendoen en komen de mensen in de toekomst makkelijker naar jou toe.
Ik wens je veel succes!
Wil je meer weten over hoe GraydonCreditsafe bedrijven zoals jij helpt om toekomstbestendig te zijn? Ontdek alles over hun ESG-score en schokbestendigheidsscore.