Waarom doen we de dingen zoals we ze doen? Zijn er taken in je project, je bedrijf of onderneming die je doet zonder dat je precies weet waarom je ze op die manier doet? Dingen die je zus of zo aanpakt omdat iemand het voor jou ook zo deed? Wel, in aflevering 21 van de Business Dad Podcast stellen we die zaken in vraag. Waarom? Om op een eenvoudige, maar efficiënte manier te vernieuwen.
Sappige rosbief
Nog niet overtuigd? Lees dan maar verder. Er was eens een koppel dat samen een lekkere, sappige rosbief wilde maken in de oven. Je weet wel, zo eentje die bij de eerste hap jeugdherinneringen oproept. De vrouw had het stuk vlees goed ingewreven met kruiden en net voor ze het in de oven wilde steken, snijdt haar man een stuk van wel drie centimeter van het uiteinde af! “Waarom doe je dat nu?” vraagt ze. Waarop haar man antwoordt: “Ah, ik dacht dat dat zo moest. Mijn moeder deed dat ook zo.” Zijn vrouw kijkt een beetje verbaasd en belt haar schoonmoeder op om te vragen waarom zij dat zo deed. “Ah dat weet ik niet”, antwoordt de schoonmoeder, “mijn moeder deed dat ook zo.” De vrouw belt de grootmoeder op en stelt haar dezelfde vraag, waarop zij antwoordt: “Ik had maar een heel klein oventje. Dat hele stuk rosbief paste daar niet in!”.
Moraal van het verhaal? We doen dingen vaak op een bepaalde manier, zonder erbij stil te staan waarom. Dat is niet altijd slecht, natuurlijk. Soms kan je dat traditie noemen. Al is het in het bedrijfsleven niet altijd de beste aanpak. Want de meest succesvolle ondernemingen? Dat zijn zij die de status quo – de situatie van vandaag – weten te doorbreken. Die de dingen op een andere manier aanpakken en daardoor succesvol zijn. Denk maar aan Uber, Netflix of Tesla.
Proactief in vraag stellen
Denk je nu: “Ja maar ik ben niet zo groot als zij en mijn ambities zijn anders”? Dan zou ik je toch willen vragen om die dingen die je uit automatisme doet in vraag te stellen. Door dat automatisme te doorbreken vind je zaken misschien op een eenvoudige en toch efficiënte manier heruit.
Dat heb ik in mijn eigen bedrijf, Swift Skills, door schade en schande geleerd. Net voor de eerste lockdown hadden we grootse plannen om een nieuwe afdeling op te starten. Daarmee zouden we potentiële klanten fysiek bezoeken en onderzoeken of onze diensten een toegevoegde waarde zouden zijn voor hun bedrijven. Je raadt het al: de lockdown werd afgekondigd en heel ons plan viel in duigen. Alles draaide rond die fysieke contacten en dat mocht plots niet meer. Het gevolg? We moesten heel ons verkoopproces herbekijken. En ik kan je vertellen: dat is het beste wat ons kon overkomen. We werden door die externe factor, de lockdown, gepusht om het anders aan te pakken. En ik geloof er heilig in dat we het nu beter doen, dan wanneer we ons initiële plan zouden hebben doorgezet.
Ik zei het al: onze verandering werd gedreven door een externe factor. Ik nodig je uit om daar niet op te zitten wachten, maar om proactief aan de slag te gaan. Neem al je processen van a tot z onder de loep, stel alles van begin tot einde in vraag en doe dat heel bewust.
- Identificeer het proces
Leg allereerst vast welke processen er in je project, afdeling of bedrijf zijn. Zo heb je misschien het bestelproces van een klant, het leverproces aan een klant, het aankoopproces bij een leverancier of administratieve processen. Bepaal die processen en inventariseer ze.
- Zet de pet van de buitenstaander op
Zet na die eerste stap de pet van de buitenstaander op. Beeld je bijvoorbeeld in dat je een projectingenieur bij Uber bent of een ontwikkelingsingenieur bij Tesla en stel je processen stap voor stap in vraag.
- Bevraag de betrokkenen
Met die pet van de buitenstaander op ga je de mensen die dag in dag uit bij die processen betrokken zijn, bevragen. Wees wel voorzichtig: het is niet de bedoeling om aanvallend over te komen, maar wel om op een opbouwende manier in vraag te stellen of je onnodig stukken rosbief zit weg te snijden, of dat je goed bezig bent. Want dat is ook perfect mogelijk natuurlijk. Stel hen bij elke stap in het proces de vraag: waarom doen we dat zo?
- Mogelijke antwoorden
Er zijn drie soorten mogelijke antwoorden op die vorige vraag. Ofwel legt iemand je perfect uit waarom X op manier Y gebeurt. Ofwel heeft die persoon er geen idee van. En dan moet je vragen of het goed of slecht is dat die persoon dat niet weet. Een derde mogelijkheid is dat je te horen krijgt: “We doen dat altijd al zo.”
Als een aap in een kooi
Over dat laatste antwoord kan ik nog een bijzonder verhaaltje vertellen. Of het helemaal klopt, weet ik niet, maar het geeft mooi weer hoe we doen wat er altijd al werd gedaan. In 1967 zou professor Stevenson vijf resusaapjes in een kooi hebben gezet. In het midden van die kooi stonden twee ladders in een driehoek tegen elkaar en daarboven hing een stok met een grote tros bananen aan. Die zagen er zo verleidelijk uit dat een van de aapjes voorzichtig de ladder op kroop. En net op het moment dat hij de bananentros wilde grijpen, kregen alle vijf aapjes een ijskoude douche over zich heen. Het ene aapje spurtte terug en daar zaten ze dan met z’n vijven, kletsnat en bibberend, beteuterd naar de bananen te kijken.
De link tussen het water en de bananen hadden ze niet meteen gelegd. Dus wat later kroop dat ene aapje de ladder weer op, greep naar de bananen en je raadt het al: wéér een ijskoude douche. Nu hadden ze het wel in de smiezen: de bananen grijpen zorgt voor een onaangenaam gevolg.
Wat deed Stevenson? Hij verving het ene moedige aapje door een ander. Die was zich natuurlijk van geen kwaad bewust en wilde wel eens proeven van die lekkere bananen. Nog voor hij een teen op de ladder kon zetten, vielen de andere vier hem aan. Er kwam heel wat gekrijs en geweld aan te pas, want de vier aapjes wilden niet nog eens zo’n koude douche krijgen.
En daar stop het verhaal niet, want na verloop van tijd verving Stevenson ook de andere vier aapjes. Nu zaten er dus vijf apen in de kooi die nog geen enkele keer die koude douche hadden meegemaakt. Maar wat gebeurde er? Van zodra er een aapje aanstalten maakte om de ladder op te kruipen, vielen de anderen hem aan. Ook al wisten ze he-le-maal niet wat er zou gebeuren! Die kennis werd dus generatie per generatie doorgegeven. Als je aan die aapjes zou vragen waarom ze de andere aap aanvielen, dan zouden ze antwoorden: “Zo ging het hier altijd al”. En dat is het moment waarop je in je eigen zaak, bedrijf of afdeling dingen in vraag moet stellen en moet blijven doorvragen naar het waarom.
Kaizen
Met het verhaal van de aapjes in het achterhoofd zou ik je dan ook willen vragen om aan kaizen te doen, zoals in Japan. Kaizen betekent letterlijk ‘continue verbetering’. Ik nodig je uit om op regelmatige basis – bijvoorbeeld een keer per maand – een van de systemen of processen in je bedrijf, je team of je afdeling op een structurele manier in vraag te stellen.
Waarom koop je bijvoorbeeld de dingen die je aankoopt? En waarom koop je die bij die bepaalde persoon? Of op je website: waarom staat die knop links en niet rechts? Waarom moeten mensen drie keer doorklikken in plaats van één? Waarom laat je een nieuwe werknemer een bepaald trainingsproces doorlopen? Er zijn ongetwijfeld meer dan voldoende processen waar je vragen over kunt stellen. Ga stap per stap in het proces na waarom je de dingen doet zoals je ze doet. En geloof me: er zullen heel wat rosbiefverhalen naar boven komen.
Ik geef het je graag nog eens mee: stel die vragen niet op een aanvallende manier. Je wil niet veranderen om te veranderen. Wel om te verbeteren op een kaizen-manier. Maak dat dan ook duidelijk aan de personen aan wie je die vragen stelt.
Wat als?
Als je op regelmatige basis die vragen stelt, kun je na verloop van tijd vragen: “Wat als we de dingen nu eens op manier X zouden doen?” Dan kom je volgens mij tot prachtige innovatieve ideeën. Denk je dat je niet creatief of innovatief genoeg bent om zoiets nieuws te bedenken? Dan kan ik je podcastaflevering 13 heel warm aanbevelen. Je leert er niet alleen je eigen innoverend denken mee te stimuleren, maar ook om anderen daarin aan te moedigen als een echte leider. Durf als leider de status quo op een structurele manier uit te dagen. Neem er de tijd voor en evolueer naar die “Wat als?”.
Leiderschap, dat is het centrale thema van de Business Dad-podcast natuurlijk. En precies daarom start ik deze maand met masterclasses over leiderschap. Ze bieden je een fast track, een transformatie naar een beter en krachtiger leiderschap. Meer dan dertig jaar ervaring en wijsheid die ik ook van anderen heb geleerd, geef ik nu met veel plezier aan jou door. In de masterclass Accelereer je leiderschap leer je drie dingen:
- Je ontdekt er je natuurlijke leiderschapstalent en leert dat om te vormen naar een sterk leiderschap.
- Je leert er het beste uit je mensen halen.
- Je leidt je team versneld naar topresultaten en houdt er zelf een goed gevoel aan over.
Wil je erbij zijn? Dat kan nog deze week!